Plusouders en de effecten van scheiding voor kinderen

Hoe jammer dat in een krantenartikel van De Standaard een negatief beeld wordt gegeven van een plusouder, en de nefaste effecten voor kinderen.

Ja, het artikel is gebaseerd op het opzoekwerk van twee Nederlandse sociologen die zich  baseerden op het onderzoek ‘Ouders en kinderen in Nederland’; maar dan nog!
De sociologen analyseerden de data van 3.890 Nederlandse jongeren tussen de 25 en 35 jaar oud, waarbij een ruime helft als vijftienjarige deel uitmaakte van een nieuw samengesteld gezin. Daaruit bleek een bijzondere link met depressie. Wie als kind een vechtscheiding meemaakte en nadien ook nog eens een moeilijke relatie opbouwde met de nieuwe partner van de ouder(s), heeft tweemaal zoveel kans op zwaar depressieve klachten als kinderen van wie de ouders niet scheidden; althans dat zeggen de cijfers. Maar een vechtscheiding is dan ook van een totaal andere orde dan een scheiding bekomen via bemiddeling.

Ouders maken (soms) ruzie

In totaal gaf een derde van alle bevraagde jongeren aan dat hun ouders tijdens hun kindertijd veel ruzie maakten. Een derde van de jongeren in een nieuw samengesteld gezin gaf ook aan geregeld tot veel conflict te hebben gehad met zijn of haar stiefvader of -moeder. Deze cijfers dan toepsitsen op de plusouder is verrassend en deels ook onterecht.

Zeker is dat het krantenartikel veel los maakt, zeker ook bij plusouders die wel een goede verstandhouding hebben met de kinderen die niet de zijne/hare zijn. Het is jammer dat de problemen die bij een deel van de kinderen rijzen worden toegemeten aan de plusouder – stiefouder. Hiermee wordt een bepaald cliché versterkt.

Een scheiding laat sporen na

Allicht laat een scheiding sporen na bij kinderen van gescheiden ouders, maar andere studies tonen aan dat het voor kinderen ook een verademing kan zijn als moeder en vader mekaar niet meer in de haren vliegen. Getuigenissen van kinderen op VillaPinedo tonen dit aan. Maar deze website geeft ook een duidelijk en genuanceerd beeld van wat er leeft bij kinderen en jongeren, die niet voor een scheiding hebben gekozen maar er wel keihard mee geconfronteerd worden.
Er zijn kinderen van gescheiden ouders die zeggen dat vader en moeder als ex-partners beter overeen komen omdat ze sinds de scheiding niet meer op mekaars lip zitten; en dat straalt pôsitief af op de kinderen. Een nieuwe relatie in een nieuw samengesteld gezin is vaak confronterend voor kinderen, en vergt veel van zowel de biologische als de plusouder. 

Conflicten tussen mensen laten sporen na, ook bij kinderen. Dat is zo als biologische ouders ruzie maken (zonder aanwezigheid van een nieuwe partner). Dat is ook zo bij ruzie tussen de ex-partner en nieuwe partner. Dat is zeker zo als er een slechte band is tussen het kind en de nieuwe partner, vaak in de hand gewerkt door een slechte relatie tussen de volwassenen (ex partner en nieuwe partner).    

Elke betrokken partij heeft daar een aandeel in.  Maar uiteraard hebben de volwassenen hierin de grootste verantwoordelijkheid: de beide biologische ouders en de nieuwe partner(s).  

Een samengesteld gezin is geen makkie

Het vergt veel van ‘alle’ betrokken partijen.   Het helpt dan ook om goed geïnformeerd te zijn, te weten welke de valkuilen zijn, te weten wat er allemaal speelt, en... er vooraf met elkaar over gesproken hebben.  Onvoorbereid starten aan een nieuwe relatie met kinderen verhoogt de kans op een niet-succesvol (lees: conflictueus) samenleven.   Hieronder lijden de kinderen, maar ook de biologische ouders en ook de nieuwe partner (stiefouder/plusouder).

Maar het kan ook anders, laat jullie begeleiden bij de start van je nieuw samengesteld gezin vooraleer de eerste pijnpunten zich tonen.

Aarzel niet en maak een afspraak met Cindy Capelleman, erkend bemiddelaar en gecertifieerd Stiefcoach.

Open brief van een moeder aan een stiefmoeder

Graag brengen we een artikel in herinnering dat verscheen op deze website in januari 2016. Een veelzeggend artikel, een ander geluid dat we graag versterken; lees het hier.

Verder ook een blogartikel met 10 nuttige tips voor een biologische ouder in een nieuw samengesteld gezin. De reactie van relatietherapeute Cindy Schepers op het artikel in De Standaard willen we jullie ook niet onthouden, zeer de moeite waard om lezen. 

Maak een afspraak met Cindy Capelleman en laat jullie bijstaan. Niet improviseren.

Keuze uit 3 mogelijkheden, nu enkel nog de stap zetten: 

•          via telefoon 03 535 30 01 of
•          via mail info@neobemiddeling.be of
•          via het contactformulier

Bronvermelding foto: JPstock / Shutterstock.com

Het artikel in De Standaard kan je ook hier lezen:

Auteur SARAH VANKERSSCHAEVER

Ze zijn al lang geen uitzondering meer, de kinderen die opgroeien in een nieuw samengesteld gezin. Een op de tien gezinnen is vandaag een puzzel van een biologische en een plusouder, van biologische en stiefkinderen. Dat leerde de gezins­enquête van minister van Welzijn en Gezin Jo Vandeurzen (CD&V) vorig jaar.

Wat al dat scheiden en samens­tellen doet met een kind, komen we slechts mondjesmaat te weten. Zeker wat de langetermijneffecten betreft, staat het onderzoek nog in de kinderschoenen. Daarom is de studie van Katya Ivanova (Tilburg University) en Matthijs Kalmijn (Universiteit van Amsterdam) bijzonder. De sociologen baseerden zich op het onderzoek ‘Ouders en kinderen in Nederland’. Ze analyseerden de data van 3.890 Nederlandse jongeren tussen de 25 en 35 jaar oud, waarbij een ruime helft als vijftienjarige deel uitmaakte van een nieuw samengesteld gezin. Daaruit bleek een bijzondere link met depressie.

1. Conflict zindert lang na

Het blijkt een constante: als er conflict is binnen het gezin, gaat dat ten koste van het welzijn van de betrokkenen. Voor de kinderen kan zoiets zelfs nazinderen tot op latere leeftijd. De Nederlandse studie toont hoe genadeloos de erfenis kan zijn: wie als kind een vechtscheiding meemaakte en nadien ook nog eens een moeilijke relatie opbouwde met de nieuwe partner van de ouder(s), heeft tweemaal zoveel kans op zwaar depressieve klachten als kinderen van wie de ouders niet scheidden (zie grafiek).

Hoe zwaar conflict kan door­wegen, toont ook de bevinding dat kinderen die in hun jeugd een ouder verloren later niet meer depressie rapporteerden.

2. Plusvader kan beschermen

Een verklaring hebben de Nederlandse onderzoekers niet, maar als een kind een goede band heeft met de stiefvader, dan heeft het later minder kans op zware depressie. De plusvader ‘beschermt’ het pluskind dus in zekere zin voor latere psychische problemen. Een goede band met de plusmoeder heeft dat effect niet. ‘Om daarin meer inzicht te krijgen, proberen we een vervolgonderzoek op te zetten’, zegt Katya Ivanova. ‘We willen namelijk graag de kant van de biologische en de stiefouders horen. Want een scheiding doormaken en een nieuw leven opbouwen met stiefkinderen is complex. Ook op hun welzijn en leven heeft dat een grote impact.’

3. Niet scheiding zelf, wel conflict tekent kinderen

In totaal gaf een derde van alle bevraagde jongeren aan dat hun ouders tijdens hun kindertijd veel ruzie maakten. Een derde van de jongeren in een nieuw samengesteld gezin gaf ook aan geregeld tot veel conflict te hebben gehad met zijn of haar stiefvader of -moeder.

De gevolgen van conflict kunnen veelvoudig zijn’, zegt Ivanova. ‘Het kan ertoe leiden dat je niet goed met conflict om kunt gaan en later moeilijk volwaardige relaties opbouwt. Of dat je door de vele conflicten weinig steun hebt ervaren van je ouders. Dat kan er allemaal toe bijdragen dat je als volwassene meer kans hebt op depressie. Het is een belangrijke boodschap voor ouders, in elke fase van hun huwelijk, scheiding of leven na de scheiding: niet het scheiden zelf tekent kinderen, wel de mate waarin ze met conflict te maken krijgen. Want wat we ook zien in ons onderzoek: een kind met gescheiden ouders die nog door eenzelfde deur kunnen, dat ook nog eens een goede band heeft met de plusouders, doet het even goed op het vlak van psychisch welzijn als een kind van niet-gescheiden ouders.’

GETUIGENIS

‘Begrip mag geen eenrichtingsverkeer zijn’

Johanne* (31) en haar zus hadden als tiener geen goede band met hun stiefmoeder. ‘De woede heeft lang in mijn lijf gezeten.’
‘Ik was twaalf toen mijn ouders uit elkaar gingen, omdat mijn vader de buurvrouw interessanter vond dan mijn moeder. Dat klinkt hard, als ik het zo zeg, maar ik kon als dochter toch enigszins begrip opbrengen voor mijn vader. Het is niet zo vreemd dat je verliefd wordt op iemand anders op een moment dat je huwelijk hapert. En de buurvrouw was gewoon een heel toffe vrouw, dat vond ik destijds ook. Alleen veranderde dat allemaal toen we een nieuw samengesteld gezin werden. De buurvrouw had zelf drie kinderen opgevoed volgens haar gewoonten. Ze kon er weinig begrip voor opbrengen dat dat niet evident was voor mij en mijn zus. Nochtans vind ik het in zo’n situatie aan de volwassene om zich aan te passen aan een kind en niet andersom.’

‘Met ons gezin ging het snel bergaf. Hoewel we met de vijf kinderen een hechte vriendschap opbouwden, kreeg mijn stiefmoeder het steeds moeilijker met ons: ze zette haar kinderen tegen ons op, wilde mijn vader niet met ons delen, stelde veel regels op … Het escaleerde en na zes jaar gingen mijn vader en de vrouw uit elkaar. Dat voelde als een opluchting, hoewel ik nooit echt afscheid heb kunnen nemen van de drie andere kinderen. De vriendschap is helemaal weg, omdat ze hun moeder niet willen kwetsen en dus niet in een loyaliteitsconflict willen komen.’

‘Ik en mijn zus hebben daardoor als tieners jaren op de tippen van onze tenen gelopen. Het was altijd stresserend, nooit ontspannen. Het is dertien jaar geleden, maar de woede en zelfs haat hebben lang in mijn lijf gezeten.’

Psychologische hulp

‘Ik en mijn zus hebben als tieners jaren op de tippen van onze tenen gelopen’

‘Vandaag begrijp ik beter dat het ook voor de buurvrouw niet makkelijk geweest moet zijn, maar ik blijf het jammer vinden dat begrip eenrichtingsverkeer is gebleven. Mijn zus heeft er nog harder onder geleden dan ik: na de scheiding heeft ze psychologische hulp gezocht en zijn er zelfs verschillende opnames geweest. Vandaag gaat het stilletjesaan beter met haar, maar het blijft een kwetsbaar evenwicht.’

‘Wat al die tijd, en zelfs tot op vandaag, ontzettend heeft geholpen, is dat onze ouders nog steeds goed met elkaar overeenkomen en dat ze ons ook altijd hebben geloofd. We zijn geen mensen die makkelijk over onze emoties praten, maar we hebben wel altijd gevoeld dat we belangrijk voor hen waren, dat we op de eerste plaats staan en hen kunnen vertrouwen. Inmiddels ben ik zwanger en word ik zelf voor het eerst moeder. Ik zal mijn best doen om ons kind zich veilig te laten voelen. En ik wil het leren om over gevoelens te praten, want ik weet: het is niet omdat een kind niets zegt, dat het zich goed voelt.’ (vsa)