Relatie: “We kunnen niet (meer) met elkaar communiceren”

Zo klinkt het vaak als koppels in bemiddeling komen: “We kunnen niet met elkaar communiceren”.
Non-communicatie wordt dan vaak als één van de hoofdredenen genoemd om te besluiten tot scheiding: “We kunnen niet met elkaar praten, we hebben elkaar niets (meer) te zeggen”.
Communicatie als grote struikelblok in relaties en dus vaak ook als één van de oorzaken van scheidingen. Maar slechts één van de mogelijke oorzaken want uit de eigen NEO Bemiddeling praktijk blijkt dat het benevens gebrek aan communicatie ook vaak gaat over moeilijkheden met de opvoeding van de kinderen, de weg naar de carrière en de druk van het werk die de relatie verstikt, het anders omgaan met geld en seksualiteit waarbij verwachtingen en wensen geen onderwerp van gesprek zijn.

Met dit blogartikel houden we ‘communicatie’ nader onder het licht; zowel voor koppels die aan een relatieherstel werken als voor koppels die besloten hebben om te scheiden. In beide gevallen is en blijft communicatie belangrijk. Veelal gaat het over de navolgende 5 bevindingen:

1- er is geen echt gesprek met elkaar mogelijk,

2- mijn partner heeft geen aandacht voor mij, hij/zij ziet me gewoonweg niet staan,

3- ik ben aangewezen op anderen om te delen wat er in mij leeft aan gevoelens en ervaringen,

4- mijn partner verstaat me niet, hij/zij begrijpt me niet,

5- de onmogelijkheid om te luisteren en het overnemen van het gesprek.

Het gaat in communicatie dus om zoveel meer dan woorden uitspreken, zoveel meer dan babbelen.

Valkuilen in communicatie

Het hoeft geen betoog: communicatie in een relatie is een belangrijke en vaak bepalende factor. Er liggen op het intense relatie-pad nogal wat struikelblokken en er zijn ook valkuilen.

Valkuil 1: non-verbale communicatie
Eigen aan communicatie is dat elk woord een wederwoord oproept, elke actie dus een reactie. Met andere woorden de manier waarop iets wordt gezegd of niet gezegd beïnvloedt de andere partner. Non-verbale communicatie is dan ook vaak sprekend en zegt meer dan woorden. Meteen is valkuil 1 duidelijk: welke houding neem ik aan en laat ik zien? Welke toon sla ik aan? Hoe verwoord ik het en welke lichaamstaal laat ik daarbij zien? Hoe kijk ik naar de andere? Wat toont mijn aangezicht?

Valkuil 2: kritiek
Iemand die zich bekritiseerd en aangevallen voelt, reageert anders dan als hij/zij tot een gesprek wordt uitgenodigd. Dit is dan valkuil 2: kritiek roept kritiek op, bij een aanval gaat men in verdediging om erna in de tegenaanval  te gaan.

Valkuil 3: interpreteren
Het gaat over het inkleuren van wat je ziet en hoort, je interpreteert en maakt ervan wat jij denkt. Je kijkt dus niet meer zuiver maar geeft wel een eigen betekenis aan wat je hoort en ziet. Dat is vaak fout omdat je niet vraagt of je het goed hebt begrepen. Als je interpreteert zit je er dus vaak naast. Hoe dikwijls hoor je niet: "Ik denk dat jij denkt dat...". Doe dat niet maar vraag: "Wat denk jij van/over...".

Valkuil 4: emoties
Emoties kunnen ook beschreven worden als impulsieve acties en denkpatronen die onbeheersbaar zijn. Ze zijn dodelijk doeltreffend om dingen kapot te maken. Emoties zijn er ineens, ze zorgen vaak voor een onredelijke halsstarrige houding. Koppels verwarren emoties nogal eens met gevoelens. Maar gevoelens zijn zo anders dan de onberekenbare emoties. Gevoelens zijn eerlijk, zacht(er) en ze zijn nooit goed of slecht. Gevoelens kunnen enkel positief of negatief zijn.

Valkuil 5: onmogelijkheid om te luisteren en overnemen van het gesprek 
Luisteren naar woorden maar niet luisteren naar wat wordt bedoeld. Hetgeen wordt gezegd naar jezelf reflecteren en dan maar meteen over jezelf beginnen. ‘Overnemen’ van het gesprek kan je het noemen. Niet of te weinig stilstaan bij wat wordt gezegd en bedoeld, geen vragen stellen maar reageren, bedenkingen en meningen formuleren als antwoord op hetgeen werd ‘gehoord’. Luisteren is echter meer dan horen en aanhoren.

Valkuil 6: het grote eigen gelijk 
Gelijk willen, het willen winnen van de andere. Vaak wordt het een eindeloos welles-nietes dat leidt tot een verliezersgevoel. Immers men kan (misschien) wel gelijk hebben maar daar wordt je niet beter van. Gelijk krijgen (en op welke manier krijg je dat dan?) schenkt slechts beperkt voldoening. Niet zozeer het gelijk hebben of krijgen is belangrijk, wel wat ik wil zeggen, welke boodschap ik wil brengen en mag horen wat dit voor de andere partner betekent.

Leidraad en nuttig model voor een goed gesprek en betere communicatie

Koppels herkennen zich moeiteloos in de hiervoor beschreven valkuilen en ze vragen in de bemiddeling dan ook naar een leidraad om een goed gesprek te voeren. In een artikel in Blog reik ik een model aan dat het bij de meeste koppels goed doet. Geen magisch model dat van de ene op de andere dag wonderen doet, maar wel een groeipad om ‘anders’ en ‘beter’ met elkaar te communiceren, te praten, te luisteren, met een open houding, op een tijdstip dat er ruimte voor is en op een plaats die zich ertoe leent.

We maken veel ruzie

Wat we als NEO bemiddelaar regelmatig horen is dat koppels van zichzelf zeggen "dat ze veel ruzie maken". Maar het blijkt dat partners te snel spreken over ruzie. Van het ogenblik dat er wrevel ontstaat of onenigheid is, wordt de term 'ruzie' er op geplakt. Daarom dat we in een relatieherstelbemiddeling koppels het onderscheid meegeven tussen verschillen van mening, argumenteren, ruzie en escalatie. Het is een variatie op de escalatieladder, ontwikkeld door antroposoof Friedrich Glasl. Dit model beschrijft de stappen waarin een conflict zich ontwikkelt en laat zien waar de betrokken partijen zich bevinden in een conflict. We maken koppels attent op:

  • het verschillen van mening: dat is gezond, je hoeft het niet altijd 100% met elkaar eens te zijn en de visie van de andere partner kan jezelf tot andere inzichten brengen waardoor  een eigen mening wordt herzien.
  • argumenteren volgt vaak op het verschillen van mening: elke partner begint zijn/haar mening kracht bij te zetten, argumenten worden al dan niet fel geformuleerd. Van dat ogenblik kan men zeggen dat er quasi niet meer naar de andere partner wordt geluisterd, want men is met zichzelf bezig om de andere te overtuigen.
  • ruzie volgt als de decibels omhoog gaan, als er onredelijkheid is, als er verwijten volgen, als het eigen gelijk niet wordt gehaald. Van het ogenblik dat men in deze fase is beland, kan je spreken van ruzie. Kenmerkend aan een ruzie is ook dat je de andere 'raakt'.
    Een ontwapenend advies: als je ruzie maakt, geef elkaar dan een hand en maak verder ruzie. Je zal merken dat dit niet lukt en heel ontwapenend kan werken. Alleen is elkaars hand vasthouden tijdens een ruzie niet vanzelfsprekend.
  • escalatie kan volgen op een ruzie: moment waarop men van elkaar wegloopt, met de deuren slaat, de vuist op tafel, het servies in gevaar komt... 

Meer over communicatie

Kan je vinden in eerder verschenen artikels. --> Tag communicatie

Raadpleeg interessante artikels op website van Neo Bemiddeling

Andere nuttige en praktische informatie over relatieherstelbemiddeling, over scheiden in het algemeen en specifieke thema’s die er rechtstreeks verband mee houden, kan je vinden op onze website via de button Blog en via Tags (gebundelde informatie per zoekwoord – zie rechterkolom van de website).

Neem contact voor een afspraak, dat kan:

Bronvermelding foto: JPstock / Shutterstock.com

Je relatie met je (ex) partner staat onder druk en hunkert naar harmonie!  Weet je niet hoe je dat nog kan bereiken?

Met een gesprekje van 5 minuten zet je de eerste stap.